Οι συμμετέχοντες σε αναμνηστική φωτογραφία (περ. 9, τ. 72)
Το Διεθνές Συνέδριο Επιστημονικής Φαντασίας (Θεσσαλονίκη 2001, International Science Fiction Conference) ήταν το πρώτο διεθνές συνέδριο για την εφ στον ελληνικό χώρο.
Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 18-21 Οκτωβρίου 2001. Διοργανωτής του ήταν ο τομέας Αμερικανικής Λογοτεχνίας & Πολιτισμού του τμήματος Αγγλικής Φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, με πρόεδρο της οργανωτικής επιτροπής την καθηγήτρια του τομέα Δόμνα Παστουρματζή. Ο τίτλος του συνεδρίου ήταν «Bιοτεχνολογικά και ιατρικά θέματα στην επιστημονική φαντασία» και προσκεκλημένοι ομιλητές οι Greg Bear, Joan L. Slonczewski, Susan M. Squier, Αθηνά Ανδρεάδη και Darko Suvin. Από τις εργασίες του συνεδρίου προέκυψε ο τόμος πρακτικών με τον ομώνυμο τίτλο Biotechnological and medical themes in Science Fiction (έκδ. University Studio Press, 2002).
Ένα περίπου μήνα πριν το συνέδριο έλαβε χώρα η επίθεση στους δίδυμους πύργους της Νέας Υόρκης και στο Πεντάγωνο ενώ δέκα μόλις μέρες πριν την έναρξή του ξεκίνησε η επίθεση των ΗΠΑ και των συμμάχων τους στο Αφγανιστάν (8 Οκτωβρίου 2001). Ως αποτέλεσμα, τρεις από τους κύριους ομιλητές αποφάσισαν να μην μεταβούν στη Θεσσαλονίκη, επικαλούμενοι λόγους ασφαλείας ή πιθανή δυσχέρεια στο ταξίδι της επιστροφής: Ήταν ο Γκρεγκ Μπέαρ, η Σούζαν Σκουάιερ και η Τζόαν Σλοντσέφσκι.
Διάρθρωση
Το συνέδριο διάρκεσε 4 μέρες, από το πρωί της Πέμπτης 18 Οκτωβρίου ως το μεσημέρι της Κυριακής, 21 Οκτωβρίου, με 15 συνολικά συνεδρίες. Σύμφωνα με το πρόγραμμα, οι κύριοι ομιλητές ανά συνεδρία (συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που τελικώς δεν προσήλθαν) ήταν:1η συνεδρία (18.10)
- Greg Bear, «Ο ρόλος της εφ στη νέα βιολογία»
- Candas Jane Dorsay, «Η εσωτερίκευση της τελικής μεθορίου: η βιο-μηχανική ως ο μεταμορφωτικός μύθος του 21ου αιώνα»
- Sheryl N. Hamilton, «Η μυθοποίηση της επιστήμης: εξερευνώντας τις διασταυρώσεις ανάμεσα στην επιστήμη, στην επιστημονική φαντασία και στη δημοσιογραφία»
- Γρηγόρης Πασχαλίδης, «Το τέλος της επιστημονικής φαντασίας; Οι μύθοι της επιστήμης και της επιστημονικής φαντασίας την εποχή της βιοτεχνολογίας»
- Elizabeth Kraus, «Βιοτεχνολογικά σώματα, ταυτότητα και εξουσία σε έργα των Rebecca Ore, Pat Cadigan, Greg Egan και Greg Bear»
- Andrew Enstice, «O David Zindell και η υπερ-ανθρώπινη κατάσταση»
- Richard McKinney, «Επιστημονική φαντασία, Νίτσε και ηθική πολυπλοκότητα: Μια προοπτική θεώρηση της πολυπλοκότητας και της αλλαγής μέσα από το βιο-μέλλον και τη νανοτεχνολογία στη σύγχρονη υπερμιμιτική πεζογραφία»
- Susan M. Squier, «Είναι η επιστημονική φαντασία 'ανοησίες'; ιατρική και μετασχηματιστική αφήγηση»
- Αθηνά Ανδρέαδη, «Η επιστημονική φαντασία χρειάζεται τα όνειρα της επιστήμης»
- Darko Suvin, «Βιοτεχνολογικοί χειρισμοί σε αφηγήματα επιστημονικής φαντασίας: παραβολή εναντίον της πρόβλεψης»
- Gerald David Nordley, «Γιατί τόση βιασύνη; -πώς τα βιοϊατρικά επιτεύγματα θα κάνουν πιθανό τον δια-αστρικό πολιτισμό χωρίς τα φανταστικά διαστημικά συστήματα πλοήγησης»
- Pawel Frelik, «Το αύριο είναι υγρό και γεμάτο πλατσουρίσματα: η μεταμόρφωση της βιοτεχνολογικής κωμωδίας σε τρόμο στα διηγήματα Ribofunk του Paul Di Filippo»
- Σ. Κίντζιος, Ο. Μακρή, Α. Πέτρου, «Βιοτεχνολογία, η ανάσταση των αρχαίων οργανισμών και η εισαγωγή στη βιο-ηθική μέσα από την επιστημονική φαντασία»
- Janeen Webb, Μια σύντομη ιστορία του κλώνου στην επιστημονική φαντασία
- Maria Aline Seabra Ferreira, «Η κακολογία των κλώνων: Τζιν Μποντριγιάρ και ο Θαυμαστός Καινούργιος Κόσμος του Άλντους Χάξλεϊ και η Τρίτη Λύση της Ναόμι Μίτσισον, ή η κόλαση της ομοιότητας»
- Κατερίνα Κίτση-Μιτάκου, «Όχι από γυναίκες γεννημένα: Ο αποικισμός της μήτρας, από τη μητέρα του Φρανκεστάιν μέχρι τις μάνες των κλώνων της Μίτσισον»
- Timothy Anderson, «Η εξερεύνηση της αντικειμενοποίησης: πολιτισμικός ορισμός και χειρισμός της επιθυμίας μέσα από τη μεταφορική χρήση της βιο-μηχανικής στο μυθιστόρημα Resisting Adonis»
- William Schultz, «Η αιτία της τεχνολογικής κυριαρχίας στο μυθιστόρημα του PK Dick Do Androids... η μεταβολή της επιθυμίας σε φόβο»
- Joan Slonczewski, «Η πανώλη του εγκέφαλου: εγκέφαλοι και βιολογία στην επιστημονική φαντασία»
- Russell Blackford, «Πέρα από τον επιστήμονα-Φρανκενστάιν: βιοτεχνολογικά και βιοϊατρικά θέματα στη σύγχρονη επιστημονική φαντασία της Αυστραλίας»
- Wong Kin Yuen, «Τερατώδης αναπαραγωγή: βιοπολιτική και οι κειμενικές διαμορφώσεις στη σύγχρονη επιστημονική φαντασία της Ταϊβάν»
- Neil Gerlach, «Εγκληματική προδιάθεση: μελλοντικά θρίλερ της γενετικής και της βιο-διακυβέρνησης»
- Ιωάννης Βασιλειάδης, «Γενετικές επεμβάσεις: ανησυχίες και ελπίδες στο μυθιστόρημα Τα γονίδια της αγιότητας του Διαμαντή Φλωράκη»
- Γεώργιος Παπαντωνάκης, «Βιοτεχνολογία και βιοϊατρική: αναζητήσεις και ευρήματα στο ελληνικό παιδικό μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας. Η περίπτωση της Κίρας Σίνου»
- Αλεξία Αθανασίου, «Αβασάνιστη γνώση και ανορθόδοξη κοινωνικό-βιολογική εξέλιξη στο κλασικό Σταρ-Τρεκ»
- Edward Higgins, «Η ηθική των Κουάκερ ως επιστημονική πράξη στο μυθιστόρημα της Τζόαν Σλοζέφσκι, A door into ocean»
- Brigitte Scheer-Schazler, «Το να αγαπάς τα έντομα μπορεί να είναι επικίνδυνο: το κόστος της ζωής στη νουβέλα της Οκτάβιας Μπάτλερ, Bloodchild»
- Ζωή Δέτση, «Βιο-δουλεία, ή η κανιβαλιστική αναζήτηση της μακροζωίας: 'Θερίζοντας' ανθρώπινα όργανα στο θεατρικό έργο της Μαντζούλα Παντμανάμπχαν»
- Μιχάλης Κοκκώνης, «Το 'άγγιγμα του Μίδα' και η αποσαθρωτική του δύναμη: μεταλλάξεις του σωματος και του είδους (ταινιών τρόμου) στα έργα του David Cronenberg»
- Monika Messner, «Η αμφισβήτηση των πολιτισμικών κανόνων στην ταινία Χ-Men (2000)»
- Claudia Schwarz, «Ξεθωριασμένα σώματα: Το αόρατο στην επιστημονική φαντασία»
- Σπύρος Βρετός, «...there would this monster make a man; any strange beast there makes a man: επιστημονικές, ηθικές και πολιτικές επιπτώσεις στη σύγχρονη αγγλο-σαξονική επιστημονική φαντασία»
- Νερίνα Κιοσέογλου, «Ανθρώπινες επιθυμίες: εξερευνώντας τα προβλήματα ταυτότητας σε εποχές αλλαγής, όπως καθρεπτίζονται στην επιστημονική φαντασία που ασχολείται με βιοτεχνολογικά θέματα»
- Εύη Σαμπανίκου, «Η επιστημονική φαντασία στον κόσμο των σύγχρονων οπτικών τεχνών: η κουλτούρα των ευρωπαϊκών κόμικς επιστημονικής φαντασίας»
- Τατιάνα Ραπατζίκου, «Θυμήσου το μέλλον: η ανάδυση μιας νέας 'τερματικής' ταυτότητας και η χειρουργική τέχνη στο σώμα της Orlan»
- Νικήτας Σγουρός, Γιάννης Μελανίτης, «Βιο-ρομποτικά περιβάλλοντα, αλληλεπίδραση και υπερ-άνθρωποι: Αλληλεπιδραστικά ρομποτικά δρώμενα που εξερευνούν τις δυνατότητες ενός άγνωστου χώρου και στοχεύουν σε μια ανανεωμένη ανατομία»
Πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής του συνεδρίου ήταν η Δόμνα Παστουρματζή και αντιπρόεδρος η Αικατερίνη Δούκα-Καμπίτογλου. Τα υπόλοιπα μέλη: Γιούλη Θεοδοσιάδου (γραμματέας), Ζωή Δέτση (ταμίας) και Γιώργος Β. Παπαδόπουλος.
Απουσίες
Με την έναρξη του συνεδρίου διαβάστηκαν οι χαιρετισμοί των τριών εκ των πέντε προσκεκλημένων ομιλητών, οι οποίοι είχαν αποφασίσει να απέχουν από τις εργασίες του για λόγους που σχετίζονταν με τα πολιτικά γεγονότα που είχαν μόλις ξεσπάσει.Ο Greg Bear στο μήνυμά του έγραψε «Ίσως η ασφάλεια στη Θεσσαλονίκη να είναι απολύτως επαρκής, όμως είναι πιθανό να αναλάβουν εκ νέου αντιαμερικανική δράση η 17 Νοέμβρη και άλλοι, περισσότερο σκοτεινοί κύκλοι (...) Δεν με απασχολούν τόσο πολύ οι αντι-δυτικές θέσεις της ελληνικής κυβέρνησης -που είναι πιθανό λιγότερο ενοχλητικές από τις αντι-δυτικές θέσεις των διαδηλωτών στο Σιάτλ- αλλά η όποια δράση των υπερεθνικιστών Ελλήνων».
Δύο ακόμα σύνεδροι, η Σούζαν Σκουάιερ και η Τζόαν Σλοντσέφσκι έγραψαν για τους λόγους που τους υποχρέωναν να απουσιάσουν, επισημαίνοντας -σε τελείως διαφορετικό τόνο από τον Μπέαρ- την αντίθεσή τους στους αμερικανικούς βομβαρδισμούς: «Γνωρίζω πόσο σκληρά έχετε δουλέψει για αυτό το συνέδριο και είμαι απογοητευμένη που αφενός οι τρομοκρατικές επιθέσεις και αφετέρου η ανικανότητα των ΗΠΑ να απαντήσουν με περισσότερη μετριοπάθεια, καθιστούν αδύνατη την έλευσή μου στην Ελλάδα. Η ανησυχίες μου δεν αφορούν την ασφάλειά μου κατά τη διάρκεια της παραμονής μου στην Ελλάδα, ούτε και το ταξίδι προς και από το συνέδριο. Απλώς, δεν είμαι πρόθυμη να ρισκάρω την επιστροφή μου στο 16χρονο γιο μου και την πατρίδα μου, σε περίπτωση που διακοπούν οι εναέριες συγκοινωνίες τώρα που οι ΗΠΑ (λανθασμένα κατά τη γνώμη μου) άρχισαν να βομβαρδίζουν το Αφγανιστάν», έγραψε η Σκουάιερ. «Τόσο εγώ όσο και πολλοί άλλοι Αμερικανοί προσπαθούμε μέσω δημοκρατικών διαδικασιών να καταδείξουμε την ανάγκη για αυτοσυγκράτηση, για αποφυγή στρατιωτικών ενεργειών, για διατήρηση της ειρήνης» η Σλοντσέφσκι (τα αποσπάσματα από την ανταπόκριση του Άγγελου Μαστοράκη στο τεύχος 72 του περιοδικού 9).
Παράλληλες εκδηλώσεις
Το πρώτο βράδυ (18.10) του συνεδρίου παρουσιάστηκε η μουσική performance «Ars Moriendi - μια καντάτα για την επιστημονική φαντασία» με κείμενα, μουσική και εκτέλεση Πέτρου Θεοδώρου και τραγούδι Λίλιαν Τσατσαρώνη.Το μεσημέρι της Κυριακής, 21 Οκτωβρίου και αμέσως πριν τη λήξη του συνεδρίου δόθηκαν τα βραβεία διηγήματος του διαγωνισμού που είχε αθλοθετήσει ο Γιώργος Παπαδόπουλος (Graham Still). Αποδέκτες οι Δημήτρης Δελαρούδης με το διήγημα «Ο ιός της Βαβέλ» (1ο βραβείο) και Θανάσης Βέμπος («Χειρουργικά πλήγματα», 2ο βραβείο).